اثر سطوح مختلف پروتئین غیرقابل تجزیه شکمبه ای روی توان تولیدی و سلامت گاوهای تازه زای هلشتاین

30 راس گاو هلشتاین شیرده سه بار زایش کرده و یا بالاتر با میانگین وزن 15± 687 کیلوگرم و میانگین امتیاز وضعیت بدنی15/0± 25/3 بلافاصله پس از زایش (با میانگین روزهای شیردهی 11) در چارچوب طرح کاملا تصادفی به سه گروه 1، 2 و 3 اختصاص یافتند. گروه اول جیره با پروتئین غیر قابل تجزیه در شکمبه (rup) پایین (1/5 درصد ماده خشک)، گروه دوم جیره با rup متوسط (2/7 درصد ماده خشک) و گروه سوم جیره با rup بالا (8/9 درصد ماده خشک) دریافت کردند. جیره ها از لحاظ انرژی خالص شیردهی (nel) و پروتئین قابل تجزیه در شکمبه (rdp) تقریبا یکسان بودند. تجزیه و تحلیل آماری داده های به دست آمده در مورد ماده خشک مصرفی تفاوت معنی داری (05/0p<) بین جیره های آزمایشی نشان داد، به طوری که با افزایش rup جیره غذایی تا 2/7 درصد ماده خشک، گاوها ماده خشک بیش تری مصرف کردند. با افزایش rup جیره های آزمایشی، تولید شیر و تولید شیر تصحیح شده بر اساس چهار درصد چربی (fcm) در اوایل دوره شیردهی (1 تا 21 روز) در جیره های 2 و 3 نسبت به جیره 1 افزایش یافت (05/0p<). از لحاظ ترکیبات شیر نیز تفاوت معنی داری از نظر درصد و مقدار پروتئین شیر و شمار سلول های پیکری (scc) و نیز بازده کل بین جیره های آزمایشی وجود داشت (05/0p<). از لحاظ فراسنجه های خونی تفاوت معنی داری بین جیره های آزمایشی وجود داشت، به طوری که با افزایش سطوح rup در جیره های آزمایشی غلظت گلوکز، نیتروژن اوره ای خون (bun)، کلسترول خون به طور معنی داری (01/0p<) افزایش پیدا کردند و غلظت اسیدهای چرب غیراستریفیه (nefa) به طور معنی داری (01/0p<) کاهش یافت. در جیره های 2 و 3 در مقایسه با جیره شاهد، غلظت کل پروتئین، آلبومین و گلوبولین به طور معنی داری (01/0p?) افزایش یافتند و غلظت بتا- هیدروکسی بوتیریک اسید (bhba) و آسپارتات آمینوترانسفراز (ast) کاهش یافتند، اما از نظر غلظت استروژن تفاوت معنی داری بین جیره های آزمایشی وجود نداشت. تغییر امتیاز وضعیت بدنی نیز در بین جیره های آزمایشی به طور معنی داری (01/0p<) متفاوت بود. در مجموع، نتایج نشان داد که جیره آزمایشی با rup متوسط (2/7 درصد ماده خشک) باعث بهبود در توان تولیدی و سلامت گاوها شد. واژگان کلیدی: پروتئین غیرقابل تجزیه در شکمبه، توان تولیدی، گاو تازه زا، هلشتاین.